Με επιφύλαξη αντιμετωπίζουν οι Έλληνες τα εμβόλια.Ακόμη πιο επιφυλακτικούς για την ασφάλεια και την αποτελεσμα-
τικότητα των εμβολίων βρίσκει τους Έλληνες γονείς αλλά και επαγγελματίες υγείας, η τρέχουσα Ευρωπαϊκή Εβδομάδα
Εμβολιασμού που συντονίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και στη χώρα μας από το Κέντρο Ελέγχου
και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ).
Τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν από τους ειδικούς την Τρίτη στο ΚΕΕΠΛΝΟ, με την ευκαιρία τη Ευρωπαϊκής Εβδομάδας
Εμβολιασμού και των δράσεων που υλοποιούνται, είναι απογοητευτικά για τον τρόπο που αντιλαμβάνεται μερίδα του
πληθυσμού μας τα προγράμματα εμβολιασμού, μια από τις πιο αποτελεσματικές παρεμβάσεις δημόσιας υγείας που
συμβάλλει στην εκρίζωση δεκάδων θανατηφόρων ή επικίνδυνων ασθενειών.
Ως πρόβλημα που συνεχώς μεγαλώνει χαρακτήρισε την επιφύλαξη των Ελλήνων γονέων απέναντι στα εμβόλια η ομότιμη
καθηγήτρια και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, κυρία Μαρία Θεοδωρίδου. Την ίδια στιγμή, στοιχεία
δείχνουν ότι μόλις το 50% των εργαζομένων στις δημόσιες δομές υγείας είναι εμβολιασμένοι για την ηπατίτιδα,
ενώ μόλις ένας στους πέντε κάνει το αντιγριπικό εμβόλιο!
Με διαμορφωμένες απόψεις για τα εμβόλια πάνε στον παιδίατρο οι Έλληνες
Σύμφωνα με την ειδικό, η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων εκφράζουν έντονο προβληματισμό σχετικά με τα εμβό-
λια όταν επισκέπτονται τον παιδίατρό τους για τον…εμβολιασμό των παιδιών τους. Άλλοι θέλουν να επιλέγουν τον
αριθμό των εμβολίων και τα εμβολιαστικά σχήματα (με τους περισσότερους να απορρίπτουν το περίφημο πλέον παιδικό
εμβόλιο MMR που ψευδώς έχει συσχετιστεί με τον αυτισμό),άλλοι να επιλέγουν το χρονοδιάγραμμα των εμβολιασμών
(η πλειοψηφία θέλει να εμβολιαστούν τα παιδιά αλλά “όχι τώρα, λίγα χρόνια αργότερα”), άλλοι θέλουν να πειστούν
από τον παιδίατρο με λεπτομερή και αναλυτικά επιστημονικά επιχειρήματα και δεν αρκούνται στις λακωνικές διαβε-
βαιώσεις του ότι τα εμβόλια είναι ασφαλή και αποτελεσματικά. Μικρό ποσοστό γονέων είναι εξαρχής αντίθετοι με τον
εμβολιασμό και αρνούνται να εμβολιαστεί το παιδί τους, εγείροντας άλλα ζητήματα στην παιδιατρική κοινότητα σχετικά
με τη στάση που θα κρατήσει ο ειδικός απέναντι σε αυτό το περιστατικό,εάν δηλαδή θα συνεχίσει να παρακολουθεί
ένα παιδί ανεμβολίαστο ή όχι καθώς οι κίνδυνοι στους οποίους αυτό εκτίθεται είναι μεγαλύτεροι.
Παρακάτω παραθέτουμε μερικούς από τους μύθους και τις αλήθειες σχετικά με τα εμβόλια.
ΜΥΘΟΣ: Τα νοσήματα που προσλαμβάνονται με εμβολιασμό έχουν σχεδόν εξαλειφθεί στη χώρα μας, οπότε δεν υπάρχει
λόγος εμβολιασμού και επένδυσης στα εμβόλια = ΛΑΘΟΣ
ΑΛΗΘΕΙΑ
-Πράγματι, τα νοσήματα που προλαμβάνονται με εμβολιασμό (λοιμώξεις) έχουν γίνει σπάνια σε πολλές χώρες, ωστόσο
εξακολουθούν να υπάρχουν.
-Παρά το υψηλό ποσοστό των ατόμων (παιδιών) που εμβολιάζονται στην Ελλάδα, η εμβολιαστική κάλυψη δεν είναι
ακόμη πλήρης στο 100%, οπότε υπάρχουν ακόμη αρκετά επίνοσα άτομα που κινδυνεύουν να νοσήσουν (μερικώς εμβο-
λιασμένα ή ανεμβολίαστα), όπως συμβαίνει με την ιλαρά.
-Τα τελευταία χρόνια έχουν αναφερθεί κρούσματα ιλαράς σε περιοχές τη Ευρωπαϊκής Ένωσης με παραδοσιακά υψηλή
εμβολιαστική κάλυψη.
ΜΥΘΟΣ: Τα εμβόλια θεωρούνται ότι δεν είναι ασφαλή = ΛΑΘΟΣ
ΑΛΗΘΕΙΑ
-Η κυκλοφορία των εμβολίων επιτρέπεται εφόσον διασφαλιστεί ότι πληρούνται προδιαγραφές ασφαλείας και ποιό-
τητας, όπως αυτές ορίζονται από τους αρμόδιους εθνικούς και διεθνής οργανισμούς (WHO,FDA,ΕΟΦ).
-Τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς υπάρχει συνεχής και αυστηρή καταγραφή των ανεπιθύμητων ενεργειών των
εμβολίων και δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν τη σύνδεση των εμβολίων με την ανάπτυξη
αλλεργικών, αυτοάνοσων ή/και αναπνευστικών νοσημάτων αργότερα κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου.
ΜΥΘΟΣ: Τα εμβόλια (ιδίως το MMR) προκαλούν αυτισμό = ΛΑΘΟΣ
ΑΛΗΘΕΙΑ
-Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν τη σύνδεση μεταξύ ενός εμβολίου [π.χ.για την ιλαρά-
ερυθρά-παρωτίτιδα(MMR) άλλου εμβολίου] με την πρόκληση αυτισμού ή διαταραχών αυτιστικού φάσματος.
-Δημοσιεύσεις προηγούμενων ετών, στη συνέχεια με μελέτες και μακροχρόνια παρακολούθηση, αποδείχθηκε ότι ήταν
ανυπόστατες και παραπλανητικές,χωρίς επιστημονική βάση.
ΜΥΘΟΣ: Η ταυτόχρονη χορήγηση σε ένα άτομο (ιδίως παιδί) περισσότερων του ενός εμβολίων (πολυδύναμα) αυξάνει
τον κίνδυνο εκδήλωσης ανεπιθύμητων και υπερφόρτισης του ανοσοποιητικού συστήματος = ΛΑΘΟΣ
ΑΛΗΘΕΙΑ
-Επιστημονικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι η ταυτόχρονη χορήγηση εμβολίων δεν επιβαρύνει το ανοσοποιητικό σύστημα
του παιδιού ή του ενήλικα.
-Καθημερινά, με το περιβάλλον και τη διατροφή, ερχόμαστε σε επαφή με πλήθος αντιγόνων (ξένες ουσίες προς τον
οργανισμό) που επιδρούν στο ανοσοποιητικό σύστημα.
-Ένα παιδί εκτίθεται σε πολύ περισσότερα αντιγόνα στα πλαίσια ενός κοινού κρυολογήματος ή μιας ίωσης συγκρι-
τικά με εκείνα των εμβολίων.
-Τα πολυδύναμα εμβόλια έχουν τα εξής πλεονεκτήματα : α) μικρότερος αριθμός δόσεων-λιγότερες επισκέψεις στον
κλινικό ιατρό-“κέρδος” σε χρόνο και χρήμα, β) εύκολη και λιγότερο επώδυνη χορήγηση και γ) καλύτερη εφαρμογή του
Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών.
ΜΥΘΟΣ: Τα εμβόλια περιέχουν υδράργυρο, που είναι πολύ επικίνδυνη ουσία για τον ανθρώπινο οργανισμό = ΛΑΘΟΣ
ΑΛΗΘΕΙΑ
-Η θειομερσάλη είναι μία ουσία που περιέχει υδράργυρο και προστίθεται σε αμελητέα ποσότητα και σε πολύ λίγα
εμβόλια ως συντηρητικό.
-Ο υδράργυρος είναι ένα στοιχείο της φύσης που βρίσκεται στον αέρα, στο νερό και στο έδαφος.
-Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν ότι η ποσότητα της θειομερσάλης που περιέχεται στα
εμβόλια θέτει σε κίνδυνο την υγεία.
ΜΥΘΟΣ: Τα νοσήματα δε θα μεταδίδονται εάν εξασφαλίσουμε τις κατάλληλες συνθήκες υγιεινής = ΛΑΘΟΣ
ΑΛΗΘΕΙΑ
-Πολλές λοιμώξεις (π.χ. ιλαρά, κοκκύτης, πολιομυελίτιδα), μπορούν να μεταδοθούν ανεξάρτητα από το πόσο καθα-
ροί είμαστε.
-Οι καλές συνθήκες υγιεινής (πλύσιμο χεριών, καθαρό νερό & αερισμός χώρων) συμβάλλουν στην προστασία από την
έκθεση σε λοιμογόνους παράγοντες, δεν προστατεύουν από τη λοίμωξη/νόσηση ή τις επιπλοκές της εάν κάποιος
εκτεθεί, όπως κάνουν τα εμβόλια.
-Εάν οι άνθρωποι σταματήσουν να εμβολιάζονται, λοιμώξεις που έχουν γίνει σπάνιες, όπως η πολιομυελίτιδα και
η ιλαρά, θα εμφανιστούν ξανά γρήγορα.
ΜΥΘΟΣ: Τα πολυδύναμα εμβόλια έναντι της διφθερίτιδας, του τετάνου, του κοκκύτη και της πολιομυελίτιδας μπορεί
να προκαλέσουν το σύνδρομο του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου = ΛΑΘΟΣ
ΑΛΗΘΕΙΑ
-Δεν υπάρχει αιτιολογική συσχέτιση μεταξύ της χορήγησης αυτών των εμβολίων και του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου.
-Τα εμβόλια αυτά χορηγούνται σε ηλικία που τα βρέφη βρίσκονται σε κίνδυνο εμφάνισης του συνδρόμου του αιφνίδιου
βρεφικού θανάτου.
-Δηλωθέντα περιστατικά συνδρόμου αιφνίδιου βρεφικού θανάτου αφορούν τυχαία συγχορήγηση εμβολίων και θα μπορού-
σαν να συμβούν ούτως ή άλλως.
ΜΥΘΟΣ: Τα νοσήματα που προλαμβάνονται με τα εμβόλια στην παιδική ηλικία αφορούν μόνον “ατυχή” γεγονότα της ζωής.
ΑΛΗΘΕΙΑ
– Τα νοσήματα που προλαμβάνονται με τα εμβόλια μπορούν να προληφθούν και δεν αποτελούν αποτελούν απλά και μόνον
ένα γεγονός της ζωής.
– Τα νοσήματα που προλαμβάνονται με τα εμβόλια είναι σοβαρά και μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα σοβαρές ανεπιθύ-
μητες ενέργειες τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες, όπως πνευμονία, εγκεφαλίτιδα, τύφλωση, διάρροια, λοιμώξεις
αυτιού, σύνδρομο συγγενούς ερυθράς, ακόμη και θάνατο.
– Τα συμβάντα αυτά μπορούν να προληφθούν με τα εμβόλια. Ο μη εμβολιασμός έναντι αυτών των νοσημάτων αφήνει τα
άτομα αδικαιολόγητα επίνοσα.
– Τα εμβόλια κοστίζουν λιγότερο από τις διάφορες δράσεις επιδημικού περιορισμού, όπως είναι η εφαρμογή απομόνωσης
του ασθενούς (καραντίνα), η ταυτοποίηση των ιών κ.α.
ΜΥΘΟΣ: Πολλά άτομα που δεν εμβολιάστηκαν στο παρελθόν διάγουν μία ζωή υγιή και μακροχρόνια. Οπότε, δεν υπάρχει
ανάγκη των εμβολίων = ΛΑΘΟΣ
ΑΛΗΘΕΙΑ
– Πριν την καθιέρωση του εμβολίου για την ιλαρά, πάνω από το 90% του πληθυσμού είχε μολυνθεί μέχρι την ηλικία
των 10 ετών.
– Περίπου 1 στις 1000 περιπτώσεις ιλαράς οδηγούν στο θάνατο.
– Πολλοί από εκείνους που επιβίωσαν από τη νόσο υποφέρουν από σοβαρές και ενίοτε μακροχρόνιες επιπλοκές.
– Ακόμη και εάν νοσήματα που προλαμβάνονται με τα εμβόλια μπορεί να έχουν και ήπια κλινική εικόνα, είναι καλύτερα
να προλαμβάνονται, καθώς κανείς δεν γνωρίζει εκ των προτέρων πόσο σοβαρά ή όχι θα τον προσβάλλει κάθε ασθένεια.
ΜΥΘΟΣ: Τα άτομα που έχουν εμβολιαστεί αντιμετωπίζουν περισσότερα αυτοάνοσα και αναπνευστικά νοσήματα συγκριτικά
με εκείνα που δεν έχουν εμβολιασθεί = ΛΑΘΟΣ
ΑΛΗΘΕΙΑ
– Τα εμβόλια “διδάσκουν” το ανοσιακό σύστημα του ανθρώπου πως να αντιδράσει σε συγκεκριμένα αντιγόνα.
– Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να επιδεικνύουν τη σύνδεση των εμβολίων με την ανάπτυξη αλλεργικών,
αυτοάνοσων και αναπνευστικών νοσημάτων αργότερα κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου.
ΜΥΘΟΣ: Τα εμβόλια ως ένα βαθμό είναι υπεύθυνα για την αύξηση της επίπτωσης των διαφόρων μορφών καρκίνου σε
παγκόσμιο επίπεδο = ΛΑΘΟΣ
ΑΛΗΘΕΙΑ
– Τα εμβόλια δεν προκαλούν καρκίνο.
– Το εμβόλιο έναντι του ιού των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων (HPV) προστατεύει έναντι του καρκίνου του τραχήλου
της μήτρας.
– Η παγκόσμια αύξηση των περιπτώσεων καρκίνου τα τελευταία 50 χρόνια οφείλεται σε διάφορους παράγοντες,
όπως ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης, οι καλύτερες διαγνωστικές εξετάσεις κλπ.
Συνοψίζοντας, από την βρεφική ηλικία έως και την ενήλικη ζωή, ο εμβολιασμός προστατεύει από νοσήματα, όπως
διφθερίτιδα , τέτανο,κοκκύτη, πολιομυελίτιδα, ιλαρά, ερυθρά, παρωτίτιδα, ανεμοβλογιά και έρπητα ζωστήρα, μηνιγ-
γιτιδοκοκκικές και πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις, γαστρεντερίτιδα από ρότα ιό,ηπατίτιδα Α και Β, λοιμώξεις από HPV
και γρίπη.
Η εφαρμογή στρατηγικών εμβολιασμού τα προηγούμενα 30 έτη οδήγησε σε σημαντικά επιτεύγματα. Η Ευρωπαϊκή
Ήπειρος ανακηρύχθηκε το 2002 ελεύθερη πολιομυελίτιδας, ενώ την περασμένη δεκαετία τα κρούσματα ιλαράς μειώ-
θηκαν πάνω από 90, γεγονός το οποίο δείχνει πόσο αποτελεσματικές μπορεί να είναι οι στρατηγικές εμβολιασμού.
Οι πρόσφατες επιδημίες που εμφανίστηκαν στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο τονίζουν την ευθύνη που έχουν όλες οι χώρες
να ελέγξουν τα νοσήματα που προλαμβάνονται με εμβολιασμό. Η ενίσχυση των προγραμμάτων εμβολιασμού αποτελεί
μέτρο ζωτικής σημασίας προς αυτή την κατεύθυνση.