Η πρωτοπαθής δυσμηνόρροια (όταν δεν υφίσταται άλλο παθολογικό αίτιο) είναι μια συχνή γυναικολογική κατάσταση, η
οποία περιορίζει τις καθημερινές δραστηριότητες μιας γυναίκας σε παραγωγική ηλικία. Υπολογίζεται ότι 45% έως 95%
των γυναικών υποφέρουν από δυσμηνόρροια και, παρόλη τη πολύ μεγάλη συχνότητα εμφάνισής της, αντιμετωπίζεται συχνά
ανεπαρκώς.
Πολλές φορές δεν τυγχάνει καν της δέουσας προσοχής από τους επαγγελματίες υγείας, από τους ερευνητές, στο πεδίο του
πόνου, αλλά και από τις ίδιες τις γυναίκες, οι οποίες συνήθως την αποδέχονται ως φυσιολογικό μέρος του έμμηνου
κύκλου τους.
Πρόσφατα παγκόσμια μελέτη, η οποία διεξήχθε από το Πανεπιστήμιο του Witwatersrand στο Γιοχάνεσμπουργκ, καταγράφει
σημαντικά συμπεράσματα, όσον αφορά στις επιπτώσεις των επεισοδίων πόνου, κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, στην
ευαισθησία στον πόνο, στην ψυχική διάθεση, στην ποιότητα ζωής και στον ύπνο σε γυναίκες με πρωτοπαθή δυσμηνόρροια.
Αρνητικές επιπτώσεις της πρωτοπαθούς δυσμηνόρροιας
Οι αρνητικές επιπτώσεις της πρωτοπαθούς δυσμηνόρροιας στην ποιότητα ζωής, τις καθημερινές δραστηριότητες και την
ψυχική διάθεση της γυναίκας σχετίζονται άμεσα με τις επώδυνες κράμπες και τα σύνδρομα οξέος του πόνου, που, πολλές
φορές, είναι τόσο ισχυρά που πσρομοιάζονται με κολικό νεφρού. Επίσης, ο χρόνιος πόνος συμβάλλει σημαντικά στη
μείωση της ποιότητας ζωής, με κύρια χαρακτηριστικά τις περιορισμένες κοινωνικές και φυσικές δραστηριότητες, τη
ψυχολογική δυσφορία και τη συναισθηματική ανισορροπία.
Σε παγκόσμιες μελέτες, που εκπονήθηκαν σε μεγάλο αριθμό ενηλίκων και/ή εφήβων γυναικών, έχει καταταχθεί ότι η
επώδυνη έμμηνος ρύση (πόνοι περιόδου) έχει αρνητική επίδραση σε πολλαπλές πτυχές της προσωπικής ζωής της γυναίκας,
όπως οι οικογενειακές και οι φιλικές σχέσεις, οι επιδόσεις στο σχολείο και στην εργασία, καθώς και οι κοινωνικές
και ψυχαγωγικές δραστηριότητες. Ο έντονος πόνος περιόδου συνδέεται με περιορισμό της φυσικής δραστηριότητας, ενώ
έχει αναφερθεί ότι η δυσμηνόρροια είναι η κύρια αιτία απουσίας από την εργασία σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.
Ειδικότερα, τα ποσοστά απουσίας από την εργασία, στις νεαρές γυναίκες με δυσμηνόρροια κυμαίνονται από 34% έως 50%,
με το 10% έως το 30% όλων των γυναικών που εργάζονται ή σπουδάζουν, να απουσιάζουν 1-2 ημέρες του μήνα. Δεδομένου
ότι οι περισσότερες γυναίκες δεν αναζητούν θεραπεία, καθώς, όπως προαναφέρθηκε, θεωρούν τον έντονο πόνο ως φυσιο-
λογικό μέρος του κύκλου τους, τα προαναφερόμενα ποσοστά μπορεί να είναι υψηλότερα.
Ύπνος και δυσμηνόρροια
Πληθώρα επιδημιολογικών μελετών υποστηρίζει την ύπαρξη μιας περίπλοκης σχέσης μεταξύ πόνου και ύπνου. Ο πόνος
θεωρείται η κύρια αιτία αϋπνίας και στοιχεία από έρευνες δείχνουν ότι οι πόνοι περιόδου προκαλούν έντονη διαταραχή
του ύπνου. Οι γυναίκες με δυσμηνόρροια ανέφεραν διαταραγμένο ύπνο, κατά τις πρώτες ημέρες της εμμηνόρροιας, σε
σύγκριση με τις άλλες ημέρες του κύκλου, και το 28% αυτών ανέφεραν διαταραχή του ύπνου από κράμπες ή πόνο. Επίσης,
σε συνδυασμό με τις επώδυνες κράμπες της μήτρας, οι γυναίκες με δυσμηνόρροια παραπονιούνται συχνά για αίσθημα
κόπωσης και υπνηλία, κατά τη διάρκεια της ημέρας. Στο πλαίσιο της δυσμηνόρροιας, οι επώδυνες κράμπες της μήτρας
μπορεί να είναι η αιτία ενός φαύλου κύκλου αρνητικών γεγονότων, όπου οι πόνοι περιόδου μειώνουν την ποιότητα και αποδοτικότητα του ύπνου, και η επακόλουθη κόπωση είναι πιθανό να εντείνει την αρνητική επίδραση του πόνου στην
καθημερινή λειτουργικότητα και την ψυχική διάθεση.
Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης δυσμηνόρροιας
Οι παράγοντες για την εμφάνιση δυσμηνόρροιας είναι η πρώιμη εμμηναρχή, το κάπνισμα, η παρατεταμένη διάρκεια της
περιόδου και η υπερβολική απώλεια αίματος, ο υψηλός δείκτης μάζας σώματος (αυξημένο βάρος/παχυσαρκία), η κατανάλωση
αλκοόλ, το οικογενειακό ιστορικό δυσμηνόρροιας, η ηλικία και η ατεκνία. Η βαρύτητα (ένταση) του πόνου μπορεί να
μειωθεί μετά την τεκνοποίηση και με την αύξηση της ηλικίας, αν και όχι πάντα.
Θεραπευτική αντιμετώπιση
Σύμφωνα με τη μελέτη, αρκετές γυναίκες καταφεύγουν σε εναλλακτικές μη φαρμακολογικές θεραπείες για την αντιμετώπιση
της δυσμηνόρροιας, παρόλο που αυτές συχνά είναι αναποτελεσματικές (πχ ζεστά αποθέματα, ξεκούραση στο κρεβάτι/
ύπνος, άσκηση, διαλογισμός, αρωματικά έλαια, αυξημένη πρόληψη ασβεστίου, σιδήρου ή/και βιταμίνης D). Σε κάθε περί-
πτωση, η αποτελεσματικότητα αυτών των μεθόδων είναι υποκειμενική.
Το 47%-70% των νεαρών γυναικών χρησιμοποιούν αναλγητικά για την ανακούφιση του πόνου, δεδομένου ότι οι φαρμακευ-
τικές μέθοδοι θεραπείας καταγράφονται ως πιο αποτελεσματικές από τις μη φαρμακευτικές μεθόδους.
Στη θεραπεία της πρωτοπαθούς δυσμηνόρροιας, χρησιμοποιούνται συνήθως μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα
(ΜΣΑΦ), όπως η νατριούχος ναπροξένη, το zomepirac sodium, το μεφεναμικό οξύ, η κετοπροφαίνη, η ιβουπροφαίνη και
η δικλοφενάκη, το ακετυλοσαλικυλικό οξύ και αναλγητικά σκευάσματα με ήπια αντιφλεγμονώδη δράση, που αναστέλλουν
τη σύνθεση των προσταγλανδινών, ανακουφίζοντας από τον πόνο.
Εν κατακλείδι, μην αφήνετε τον πόνο περιόδου να περιορίζει εκφάνσεις της κοινωνικής σας ζωής, απευθυνθείτε άμεσα
στο μαιευτήρα/γυναικολόγο σας.