Μια τρισδιάστατη ακτινολογική μέθοδος, η Ψηφιακή Τομοσύνθεση Μαστού (DBT) εντοπίζει, σύμφωνα με αποτελέσματα πολυκεντρικών μελετών, από 27% έως 42% περισσότερους καρκίνους του μαστού από ό,τι η μαστογραφία.
Παρότι, η μέθοδος δεν είναι ενταγμένη στον προσυμπτωματικό έλεγχο, σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν 14 μηχανήματα τομοσύνθεσης, εκ των οποίων μόνο ένα στον δημόσιο τομέα και τα 13 στον ιδιωτικό (επτά στην Αθήνα, δύο στην Θεσσαλονίκη και από ένα στην Αλεξάνδρεια Ημαθίας, στην Πτολεμαϊδα, τη Λαμία, τη Ρόδο, και στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο στο Ρίο Πατρών).
Όπως εξηγεί ο ακτινολόγος ειδικός στις παθήσεις μαστού, Γεώργιος Κυρόπουλος, «η μαστογραφία μπορεί να έχει παίξει σημαντικό ρόλο στη μείωση της θνησιμότητας από καρκίνο μαστού ωστόσο γεγονός είναι ότι περίπου το 15% έως και 30% των καρκίνων χάνονται στον προσυμπτωματικό έλεγχο με την ανίχνευση να είναι ιδιαίτερα δύσκολη στους πυκνούς μαστούς. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι γι’αυτό. Ο σημαντικότερος είναι η επικάλυψη των καρκίνων από τον μαζικό αδένα με αποτέλεσμα να τους κάνει μη διακριτούς. Ενώ υπάρχουν και άλλες μέθοδοι για την διάγνωση των παθήσεων του μαστού, όπως η μαγνητική τομογραφία και οι υπέρηχοι, δεν εφαρμόζονται στον προσυμπτωματικό έλεγχο κυρίως λόγο του υψηλού κόστους, του χρονοβόρου της εξέτασης καθώς και της ανάγκης να γίνεται η εξέταση από τον ακτινολόγο. Η Ψηφιακή Τομοσύνθεση Μαστού είναι μια τρισδιάστατη ακτινολογική μέθοδος, η οποία μπορεί να δώσει λύση στο πρόβλημα της ανίχνευσης των βλαβών που χάνονται λόγω της επιπροβολής του ινώδους-αδενικού ιστού».
Στην μαστογραφία η ακτινολογική λυχνία είναι ακίνητη με αποτέλεσμα μια βλάβη σε πυκούς μαστούς να επικαλύπτεται από ινοαδενικά στοιχεία καθώς έχουν την ίδια ακτινοσκιερότητα. Στην τομοσύνθεση η λυχνία κινείται σε τόξο από 15 έως 50 μοιρών, κατά την κίνησή της δίνει 15-25 προβολές χαμηλής δόσης και λαμβάνει πολλές εικόνες του μαστού από διάφορες γωνίες, τις οποίες με ειδικό λογισμικό ανασυνθέτει σε τρισδιάστατη μαστογραφία η τομοσύνθεση.
«Πολυκεντρικές μελέτες έδειξαν ότι η τομοσύνθεση αναδεικνύει απο 27% έως 42% περισσότερους καρκίνους από την μαστογραφία. Η μαστογραφία βρίσκει επτά καρκίνους στις 1.000 ασυμπτωματικές γυναίκες. Η μαστογραφία και η τομοσύνθεση μαζί εντοπίζει 7 συν 2. Επίσης, η τομοσύνθεση στο screening ελαττώνει κατα 15% – 30% το ποσοστό των επανακλήσεων. Επειδή η μαστογραφία είναι υποχρεωτική, για να μπει η τομοσύνθεση στο screening πρέπει να γίνεται μαστογραφία και τομοσύνθεση (combo). Η δόση ακτινοβολίας στην μαστογραφία και στην τομοσύνθεση υπερβαίνει το ανώτερο όριο των 2,5 mg ανά λήψη με αποτέλεσμα να μην μπορεί να πάρει έγκριση από τον FDA. Άρα έπρεπε να επινοηθεί ένα λογισμικό με το οποίο κάνοντας η γυναίκα μόνο τομοσύνθεση, να ανασυνθέτει και την μαστογραφία, χωρίς η γυναίκα να εκτείθεται σε δεύτερη λήψη. Από τις έξι εταιρείες που κατασκευάζουν τομοσύνθεση μερικές έλυσαν το πρόβλημα και οι άλλες ακολουθούν. Η τομοσύνθεση είναι έτοιμη να μπει στο screening σήμερα υπό την προϋπόθεση να εφοδιαστούν όλες οι εταιρίες κατασκευής με το κατάλληλο λογισμικό, να αντικατασταθούν οι παλαιοί ψηφιακοί μαστογράφοι με τομοσυνθέσεις και να εκπαιδευθεί το ιατρικό προσωπικό στην νέα μέθοδο. Πιστεύουμε πως στο εγγύς μέλλον η τομοσύνθεση θα πάρει την θέση της ψηφιακής μαστογραφίας στο screening» επισημαίνει ο κ. Κυρόπουλος.
Ο επίκουρος καθηγητής Ακτινολογίας στο ΑΠΘ, Ιωάννης Χρυσογονίδης συμπληρώνει πως παρά το ρόλο που έχει διαδραματίσει η μαστογραφία στη μείωση της θνησιμότητας του καρκίνου του μαστού έχει δεχτεί κριτική για υπερβολικά ψευδώς θετικά αποτελέσματα, για περιορισμένη ευαισθησία, καθώς και για υπερδιάγνωση σε κλινικά ασήμαντες βλάβες.
«Το 2011, η τομοσύνθεση εγκρίθηκε από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) για χρήση, σε συνδυασμό με την πρότυπη ψηφιακή μαστογραφία για το screening του καρκίνου στο μαστό. Αύτη η συνδυασμένη λειτουργία απευθύνεται στους γνωστούς περιορισμούς του συμβατικού μαστογραφικού ελέγχου αυξάνοντας την ευκρίνεια του διηθητικού καρκίνου, ενώ ταυτόχρονα μειώνει τα ψευδώς θετικά αποτελέσματα» αναφέρει ο κ. Χρυσογονίδης.
Πρόσφατα, δυο ευρωπαίκές μελέτες ανέδειξαν την αποτελεσματικότητα του συνδυασμού ψηφιακής μαστογραφίας και τομοσύνθεσης. Συγκεκριμένα οι μελέτες ανέφεραν αύξηση κατά 40% στην ανίχνευση του διηθητικού καρκίνου με ταυτόχρονη μείωση κατά 15% σε ψευδώς θετικά αποτελέσματα σε 12.621 εξετάσεων προσυμπτωματικού ελέγχου με την χρήση της ψηφιακής μαστογραφίας και τομοσύνθεσης σε σχέση με μόνη την ψηφιακή μαστογραφία. Σε μια ανάλυση των 7.292 εξετάσεων προσυμπτωματικού ελέγχου έδειξαν σημαντική αύξηση του ποσοστού ανίχνευσης του καρκίνου απο 5,3 σε 8,1 καρκίνους ανά 1.000 γυναίκες που εξετάστηκαν, με 20 από τους 59 καρκίνους που εντοπίστηκαν μόνο μετά την προσθήκη της τομοσύνθεσης στην συμβατική ψηφιακή μαστογραφία. Επίσης, αναφέρεται μείωση 17% στις επανακλήσεις.
«Υπογραμμιζεται η σημασία της επαρκούς εμπειρίας του ακτινολόγου στην ερμηνεία της τομοσύνθεσης. Η DBT θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως συμπλήρωμα στη συμβατική απεικόνιση 2D του μαστού και όχι ως αντικατάσταση, συμφωνα και με τον FDA. Είναι σημαντικό να συγκεντρώνονται περισσότερα στοιχεία σχετικά με τη νέα τεχνολογία και όχι απλά να υιοθετείται επειδή είναι νέα» υπογραμμίζει ο κ. Χρυσογονιδης.