Με τον όρο αντισύλληψη εννοούμε τις τεχνικές οι οποίες αναστέλλουν τη γονιμότητα με τρόπο παροδικό και αναστρέψιμο.
Αυτές ταξινομούνται σε 3 κατηγορίες:
Α. Φυσικές μέθοδοι αντισύλληψης: 1. Ημερολογιακή μέθοδος, που είναι η απλούστερη αλλά και η λιγότερο ακριβής. Υπολογίζονται οι γόνιμες μέρες από τους κύκλους των τελευταίων 6 μηνών. Το ποσοστό αποτυχίας της μεθόδου κυμαίνεται σε 9-20%. Σε γυναίκες με ασταθή κύκλο τα ποσοστά αποτυχίας είναι ακόμη μεγαλύτερα.
2. Διακεκομμένη σεξουαλική επαφή (απόσυρση). Θεωρείται η αρχαιότερη αντισυλληπτική μέθοδος και εξακολουθεί να είναι από τις πλέον διαδεδομένες. Ο άνδρας αποσύρεται από τον κόλπο της γυναίκας πριν από την εκσπερμάτιση και απορρίπτει το σπέρμα μακριά από τα γεννητικά όργανα. Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου είναι περιορισμένη καθώς δεν προφυλάσσει από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα και τα ποσοστά αποτυχίας είναι υψηλά με περίπου 40-60% ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες τον πρώτο χρόνο.
3. Έλεγχος της τραχηλικής βλέννης και της θερμοκρασίας του σώματος. Αποτελεί ιδιαίτερα πολύπλοκη μέθοδο, η οποία με ακριβή εφαρμογή το ποσοστό αποτυχίας κυμαίνεται από 2-5% το πρώτο έτος εφαρμογής της και την καθιστά την πλέον αξιόπιστη μέθοδο φυσικής αντισύλληψης.
Β. Μέθοδοι φραγμού: 1.Το ανδρικό προφυλακτικό, αποτελεί σπουδαία μέθοδο αντισύλληψης, επειδή προφυλάσσει από την εγκυμοσύνη και τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, έχει χαμηλό κόστος και μπορεί να το προμηθευτεί κανείς εύκολα. Η αποτυχία της μεθόδου εξαρτάται από την ορθή χρήση του (λάθος τοποθέτηση, μπορεί να σκιστεί κλπ) και κυμαίνεται ανάλογα με τις ομάδες πληθυσμού και τη χώρα από 3-17% εγκυμοσύνες κατ’ ‘έτος.
2. Ενδομήτριο σπείραμα (σπιράλ). Ιδιαίτερα αποτελεσματική μέθοδος αντισύλληψης με ποσοστά αποτυχίας 2-4%. Η χρήση του δεν είναι αρκετά διαδεδομένη λόγω έλλειψης εμπειρίας στην τοποθέτηση, αλλά και από ελλιπή ενημέρωση των γυναικών. Τοποθετείται από ιατρικό προσωπικό και ανάλογα με τον τύπο του σπιράλ μπορεί να παραμείνει από 2 εως 5 χρόνια. Συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες αποτελούν η κολπική αιμόρροια, η αποβολή του σπειράματος (1-7%) και ο κίνδυνος λοίμωξης.
3.Το γυναικείο προφυλακτικό, το κολπικό διάφραγμα και ο κολπικός σπόγγος αποτελούν μεθόδους φραγμού, που όμως χρησιμοποιούνται σπανιότερα, λόγω δυσκολιών στην εφαρμογή τους ή/και αυξημένων ποσοστών αποτυχίας.
Γ. Ορμονική αντισύλληψη (αντισυλληπτικά χάπια): Αποτελούν μια ιδιαίτερα διαδεδομένη μέθοδο αντισύλληψης με αποτελεσματικότητα έως 99%. Τα σκευάσματα που χρησιμοποιούνται μπορούν να περιέχουν συνδυασμό οιστρογόνου-προγεσταγόνου, ή μόνο προγεσταγόνο. Παράλληλα με την αντισυλληπτική δράση τους παρέχουν και άλλα οφέλη, όπως βελτίωση της δυσμηννόροιας και των μηνορραγιών, μείωση των συμπτωμάτων του προεμμηνορροικού συνδρόμου, θεραπεία σε συμπτώματα του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών και προστασία από τον καρκίνο των ωοθηκών και του ενδομητρίου. Παρόλα αυτά η χορήγησή τους πρέπει να γίνεται από γυναικολόγο και μετά από λήψη ιστορικού καθώς μπορούν να εμφανίσουν μια σειρά από ήπιες ανεπιθύμητες ενέργειες (ναυτία, κεφαλαλγία, μείωση libido αίσθημα ζάλης, μεσοκυκλικές αιμόρροιες) ή και σοβαρότερες(εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, πνευμονική εμβολή). Σε κάθε περίπτωση συνιστάται η διακοπή του καπνίσματος σε γυναίκες που κάνουν χρήση αντισυλληπτικών χαπιών.
Τέλος, μια κατηγορία από μόνη της αποτελεί η επείγουσα αντισύλληψη (χάπι της επόμενης μέρας) για αποφυγή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης μετά από αποτυχία των παραπάνω μεθόδων ή μη χρήσης τους. Ιδανικά η λήψη πρέπει να γίνει τις πρώτες 12 ώρες και όχι μετά από 72 ώρες. Όσο πιο κοντά στη χρονική στιγμή της σεξουαλικής επαφής τόσο μεγαλύτερη είναι η αποτελεσματικότητά της. Αυτό που πρέπει να ξέρει κάθε γυναίκα είναι πως το χάπι της επόμενης μέρας, δεν αντικαθιστά τα τακτικά μέτρα προφύλαξης, αλλά αποτελεί επείγουσα και περιστασιακή μέθοδο όταν τα πρώτα έχουν αποτύχει ή δεν έχουν εφαρμοστεί.